به نام خداوند بخشنده مهربان
«مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ اَوْ اْنْثی وَ هُوَ مُؤمِنْ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةطَیِّبَةً وَ لَنُجْزِیَنَّهُمْ اَجْرَهُمْ بِاَحْسَنِ ما کانوُاَ یَعْمَلوُنَ»
هرکس عمل صالح کند،در حالی که مومن است ، خواه مرد باشد یا زن ، به او حیات پاکیزه می بخشیم،و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام دادند خواهیم داد.
مفسران در معنی حیات طیبه (زندگی پاکیزه)تفسیرهای متعددی آورده اند:
بعضی آنرا به معنی روزی حلال تفسیر کردهاند.
بعضی به قناعت و رضا دان به نصیب.
بعضی به رزق روزانه.
بعضی به عبادت توام با روزی حلال.
و بعضی به توفیق بر اطاعت فرمان خدا و مانند آن.
ولی شاید نیاز به تذکر نداشتهاند باشد که حیات طیبه ، مفهومش آنچنان وسیع و گسترده است که همهی اینها و غیر اینها را در بر می گیرد ، زندگی پاکیزه از هر نظر،پاکیزه از آلودگی ها ، ظلمت ها و خیانت ها ، عداوت ها و دشمنیها ، اسارت ها و ذلت ها و انواع نگرانیها هر گونه چیزی که زلال زندگی را در کام انسان ناگوار می سازد.
ولی با توجه به اینکه در دنبال آن ، سخن از جزای الهی به نحو احسن به میان آمده استفاده می شود که حیات طیبه مربوط به دنیاست و جزای احسن مربوط به آخرت.
جالب اینکه در روایتی که در نهج البلاغه از امیر مومنان علی«علیه السلام» نقل شده میخوانیم:
و سَئَلَ عَنْ قَولَه تَعالی « فَلَنُحّیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبهً » فَقالَ هِیَ اَلْقِناعَهْ :
« از امام پرسیدند منظور از جملهی « فلنحیینه حیاه طیبه » چیست؟ فرمود قناعت است ».
بدون شک مفهوم این تفسیر محدود ساختن حیات طیبه به قناعت نمی باشد ، بلکه بیان مصداق است ولی مصداقی است بسیار روشن ، چرا که اگر تمام دنیا را به انسان بدهند ولی روح قناعت را از او بگیرند همیشه در آزار و رنج و نگرای به سر می برد ، به عکس اگر اسان روح قناعت داشته باشد ، و از حرص و آز و طمع بر کنار گردد ، همیشه آسوده خاطر و خوش است .
همچنین در بعضی از روایات دیگر « حیات طیبه » به معنی « رضا و خشنودی از آنچه خدا داده است » تفسیر شده که آن هم با قناعت قریب الافق است .
ولی هرگز نباید به این مفاهیم جنبه تخدیری داد ، بلکه هدف اصلی از بیان رضا و قناعت ، پایان دادن به حرص و آز و طمع هوا پرستی است که عامل تجاوز ها و استثمار ها و جنگ ها ، و خونریزی ها ، و گاه عامل ذلت و اسارت است .
برخی مفسرین نیز برای زندگانی پاکیزه چنین گفته اند : ابن عباس از پیغمبر اکرم (ص) روایت کرده فرمود مراد از زندگانی پاکیزه رزق و روزی حلال است که خداوند برای او مقرر می دارد تا در دنیا از سختی معیشت راحت و آسوده بوده و در آخرت از عقوبت آن فارغ شود و در روایت دیگر فرموده مقصود از حیات طیبه زندگانی عالم آخرت و بهشت جاوید می باشد چنانچه می فرماید : «یا لَیْتَنی قَدَّمْتُ لِحَیاتی » وبعضی دیگر از صحابه گفتند پیغمبر اکرم(ص) فرموده منظور از زندگانی پاکیزه راضی و خشنود بودن به آنچه خداوند به او قسمت نموده و مناعت طلع داشتن است و دیگران گفتند زندگانی در اطاعت و فرمانبرداری از اوامر خدا است توانگر باشد یا بینوا ابن بابویه ذیل آیه فوق از حضرت صادق(ع) روایت کرده: حضورش عرض کردم ابا الخطاب از قول شما می گویند فرمودهاید هر وقت حق را شناختی به هر چه دلخواه شما است عمل کنید. فرمود: خدا لعنت کند ابا الخطاب را به خدا قسم گفته من این طور نبوده من گفتم چون حق را بشناسید تشخص دادید هر عمل خیر و نیکی که از شما سر بزند مقبول درگاه خداوند خواهد شد .
منابع :1- تفسیر المیزان2- تفسیر جامععناوین یادداشتهای وبلاگ